W dzisiejszych czasach cyberprzestępcy nie muszą już łamać haseł siłą – wystarczy, że użytkownik… sam je udostępni. Właśnie na tym polega phishing, jedna z najczęstszych i najbardziej niebezpiecznych form oszustwa w sieci. Czym dokładnie jest phishing, jak go rozpoznać i – co najważniejsze – jak się przed nim bronić?
Co to jest phishing?
Phishing (czyt. fisz-ing) to technika oszustwa, polegająca na podszywaniu się pod zaufaną instytucję lub osobę, w celu wyłudzenia danych: loginów, haseł, numerów kart, informacji osobistych czy firmowych.
Najczęściej przybiera formę:
- fałszywych wiadomości e-mail,
- SMS-ów z podejrzanymi linkami,
- wiadomości w komunikatorach,
- fałszywych stron internetowych łudząco podobnych do oryginalnych.
Jak wygląda typowy atak phishingowy?
Scenariusz jest prosty: dostajesz wiadomość z pilnym komunikatem – np. o zawieszeniu konta, niezapłaconej fakturze, podejrzanej aktywności lub konieczności aktualizacji danych. Wiadomość zawiera link, który prowadzi do fałszywej strony, wyglądającej identycznie jak strona banku, operatora czy sklepu. Jeśli tam wpiszesz dane logowania – trafiają one prosto w ręce przestępców.
Jak rozpoznać próbę phishingu?
Choć cyberoszuści coraz lepiej podszywają się pod znane marki, wiele wiadomości phishingowych nadal zawiera charakterystyczne znaki ostrzegawcze:
a) Nieprawidłowy adres e-mail lub domena
Zamiast @bank.pl – pojawia się np. @bnak-pl.com albo @support-secure.info. Zawsze sprawdzaj nadawcę wiadomości.
b) Błędy językowe i gramatyczne
Phishing często tworzony jest automatycznie lub przez osoby niebędące native speakerami. Literówki i dziwne sformułowania to poważny sygnał ostrzegawczy.
c) Presja czasu
„Twoje konto zostanie zablokowane za 24h”, „Musisz natychmiast kliknąć w link” – oszuści działają na emocjach, by ograniczyć czas na przemyślane podjęcie decyzji.
d) Podejrzane linki
Po najechaniu na link (bez klikania!) sprawdź, dokąd prowadzi – adres powinien być zgodny z nazwą instytucji, bez dodatkowych znaków czy dziwnych końcówek.
Jak się chronić przed phishingiem?
Ochrona przed phishingiem to przede wszystkim czujność i zdrowy rozsądek, ale warto też wdrożyć kilka konkretnych działań:
- Nie klikaj w podejrzane linki – nawet jeśli wiadomość wygląda „profesjonalnie”.
- Zawsze loguj się bezpośrednio – wpisując adres strony ręcznie lub przez zakładkę w przeglądarce.
- Weryfikuj nadawcę – jeśli masz wątpliwości, skontaktuj się z firmą innym kanałem (np. telefonicznie).
- Korzystaj z dwuskładnikowego uwierzytelniania (2FA) – nawet jeśli ktoś pozna Twoje hasło, nie zaloguje się bez drugiego elementu.
- Zainstaluj program antywirusowy z ochroną przed phishingiem – wiele z nich potrafi wykrywać fałszywe strony.
- Edukuj siebie i swój zespół – phishing to jeden z głównych wektorów ataku na firmy.
Co zrobić, jeśli już kliknąłeś?
Zdarza się nawet najlepszym. Jeśli podejrzewasz, że padłeś ofiarą phishingu:
- Niezwłocznie zmień hasła – szczególnie do kont, które mogły być zagrożone.
- Włącz 2FA – jeśli nie miałeś wcześniej.
- Zgłoś incydent – do działu IT, banku lub odpowiedniej instytucji (np. CERT Polska).
- Przeskanuj komputer – programem antywirusowym.
- Obserwuj swoje konta – w poszukiwaniu nieautoryzowanej aktywności
